Yumurtada ‘mayıs çukuru’ bu yıl nisanda yaşanıyor
Yumurta sektöründe dönemsel olarak piyasanın durgunlaşarak fiyatların düşmesini ifade etmek için kullanılan ‘mayıs çukuru’ bu yıl nisan ayında yaşanıyor. Bu durum, Kızıldeniz’de gemilere yapılan saldırılardan dolayı ihracatın azalması ve iç talebin düşmesine bağlanıyor. Üretici 70 liraya mal ettiği 30’luk paketi 54-57 lira arasında elinden çıkarıyor.
Eray ŞEN / ADANA
Akdeniz Bölgesi'nin büyük üretici ve tedarikçilerinden Gül-Tav'ın Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Şirin Gültekin, sektörde yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Geçen yılın kasım ve aralık aylarında üretim maliyeti 70 lira iken, üreticiden 90 liraya kadar çıkan ürünün, ambalaj, dağıtım gideri ve market karı eklenince marketlerde 140-150 liraya kadar satıldığını hatırlatan Gültekin, şöyle devam etti:
“Hem ihracat iyiydi, hem çoğu bölgede hastalık vardı. Hastalıkların geçmesiyle fiyatların gerileyeceğini 70-75 liraya kadar düşeceğini öngörüyorduk ama bunun çok altına indi. Sebebine gelince; Kızıldeniz’de gemilere yapılan saldırılardan dolayı Ortadoğu’ya 15-18 günde giden gemiler, farklı güzergahtan 45-60 gün arasında gitmeye başladı. 3 bin – 3 bin 500 dolar olan konteynır fiyatı 7 bin - 7 bin 500 liraya, çıktı. İhracat bölgelerine başka pazarlardan da ürün gidiyor. Buradan giden ürünün hem nakliye maliyeti arttı hem zaman uzadı. Bundan dolayı 35-38 dolara verdiğimiz 360 adetlik bir kutu yumurta, 25 dolara kadar düştü. Şu anda 70 liraya mal ediyoruz ve bugün itibariyle üreticiden çıkış fiyatı 54-57 lira arası. Son iki haftadır durum bu. Bundan bir ay önce de 60-65 lira arasıydı. Son üç ayın bir ayında maliyetine, iki ayında ise zararına satış yapıldı.”
Gültekin, sektörde ‘mayıs çukuru’ olarak adlandırılan bir dönem olduğunu belirterek, “Mayısta hava bahara dönüyor, ısınıyor, insanlar tüketimi düşürüyor, turizm daha tam açılmamış oluyor, köy yumurtaları da mayısta çok oluyor. Bütün bunlardan dolayı en düşük geçirdiğimiz ay mayıs oluyor ama bu sene nisan ayına denk geldi. Bundan sonra hazirandan sonra turizmin başlaması, Ramazan ayı geçtiği için tüketim artışı olması gibi nedenlerle, en azından üretim maliyetinin bir tık üzerinde satılabilir” diye konuştu.
“Mısır fiyatı yükselseydi birçok tavukçu batardı”
Mısır fiyatlarının geçen yıla göre çok artmadığını, kilosu 7-7.5 lira olan mısırın bu yıl aynı seviyelerde devam ettiğini ifade eden Gültekin, “Bizim yem maliyetlerimiz için bu bir avantaj oldu, maliyetler düşük kaldı, buna rağmen zararına satıyoruz. Eğer mısır da yükselmiş olsaydı birçok tavukçu batardı” ifadesini kullandı. Gültekin, bu yıl ekilen mısırın fiyatının daha yüksek olmasını beklediklerini, tavukçunun üretim maliyetinin de 80 liraya kadar çıkmasını öngördüklerini kaydetti.
Dünyada besin değeri en yüksek ürünün yumurta olduğunu söyleyen Gültekin, “Bu besin değerine karşı en ucuz üründür. Geçen yıldan bu yana yüzde 100’ün altında fiyatı artmayan bir şey kalmazken, yumurta fiyatlarında artışın aksine yüzde 25 düşüş gerçekleşti. Üretici yüzde 100 kar istemiyor ama en azından yüzde 10-15 kar etmek, yazın üç ay maliyetine satmak istiyor” dedi.
“1 milyon adet kapasiteli tesisin maliyeti 20 milyon dolar”
Yumurtada yatırım maliyetlerinin yüksekliğine dikkat çeken Gültekin, “Günlük 1 milyon adet üretim yapan tesis 20 milyon dolar para bağlıyor. En düşük 100 bin üretim yapan bile 2 milyon dolar bağlıyor. Yatırım maliyeti bu kadar yüksek bir işletmede yüzde 20-30 zarar etmek çok acı verici. Üretici bir senede biriktirdiğini üç ayda veriyor. Bunu yaşamak istemiyor” yorumunu yaptı.
Teşvik üretime değil, kümeslerin yenilenmesine verilmeli
Çeşitli platformlarda dile getirdiğini vurguladığı üretim planlamasına değinen Gültekin, şöyle konuştu: “Türkiye’de üretim planlaması yok. Bir teşvik veriliyorsa üretim artışına değil, modernleşmeye verilmeli. Eski kümeslerin dönüştürülmesi gerekiyor. Ülkenin 100 milyon adet günlük üretim kapasitesi var. Kümeslerde yüzde 80-85 ürün alınıyor, bu da 80-85 milyon yumurta demek. Yüzde 10-15 de düşük kapasite ile çalıştığını düşünürsen günlük 65 milyon adet yumurta çıkıyor. Günlük tüketim yaklaşık böyle ama şu anda bu sayı yok, üretim 55-60 milyonun üzerinde değil.”
