Artaş, Forum Trabzon’u 53 milyon Euro’ya aldı
Süleyman Çetinsaya’nın 1977 yılında kurduğu Artaş Grubu, 45 yıldan bu yana gayrimenkul, perakende ve turizm sektörlerinde faaliyet gösteriyor. Çelik Halat’ı bünyesine katarak sanayi sektörüne de adım atan Artaş, geçen Mart ayında sessiz sedasız Forum Trabzon Alışveriş Merkezi’ni satın aldı. Edindiğim bilgiye göre Artaş, Forum Trabzon için 53 milyon Euro ödedi. Satın alma tamamen öz kaynaklardan gerçekleştirildi. 52 bin metrekare kiralanabilir alanı, 180 kiracısı olan, son dönemde Arap, Azeri ve Gürcü turistlerin gözdesi haline gelen Forum Trabzon’da satın almanın hemen ardından yenileme projesi hayata geçirildi.
Artaş Grubu, İstanbul’da Arenapark, Armonipark ve Vadi İstanbul alışveriş merkezlerinin sahibi, Carousel’in de yüzde 27 hissesini elinde bulunduruyor. Yeni alınan Forum Trabzon, Kayseri Park’tan sonra grubun Anadolu’daki ikinci alışveriş merkezi oldu. Süleyman Çetinsaya’yı aradım ve satın almayı sordum. Bu konuda ketum davranan Çetinsaya, Forum Trabzon’da tadilat ve yenileme yaptıklarını söyledi. Çetinsaya, Anadolu’da yeni alışveriş merkezleri alıp almayacaklarına ilişkin soruma da “Önümüze fırsatlar çıkarsa değerlendiririz” cevabını verdi.
Sektörden edindiğim bilgilere göre Multi’nin portföyündeki Forum alışveriş merkezlerine ilişkin yakın zamanda daha fazla satın alma haberi duyabiliriz… Bunun nedenleri için 2018 yılına gitmemiz gerekiyor. 2018 yılında alışveriş merkezlerinde kiralarda TL’ye geçildi, akabinde TÜFE artış sınırı getirildi. Son bir yılda kurlardaki artış kira gelirleri TL, borçları döviz olan alışveriş merkezlerini derinden etkilemeye başladı. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’nin geçen Eylül ayında açıkladığı rapora göre, AVM’lerin toplam borcu 13 milyar dolar civarında ve kredi yükümlülüklerinin yüzde 88’i yabancı para cinsiden… Hal böyle olunca özellikle yabancı yatırımcılar ellerindeki alışveriş merkezlerini satmak için zemin yoklamaya başladı.
Varlıbaş Trabzon AVM’yi Rubenis Gayrimenkul Yatırım satın aldı
Sektörden edindiğim bilgilere göre son 4 yılda yaşanan gelişmeler Forum kanadında satış planlarını erkene çekti. Forum Gaziantep, Abdullah Çiftçi’ye satıldı, Forum Diyarbakır’daki yüzde 50 hisse de proje ortağı Altındağ şirketine devredildi. Aralarında İstanbul’daki Forum İstanbul ile Marmara Forum ve Ankara’daki Gordion dahil diğer alışveriş merkezleri için de görüşmelere başladı. Duyduğuma göre Marmara Forum için yine Gaziantepli Abdullah Çiftçi ile el sıkışılmış.
Öte yandan Trabzon cenahında bir başka alışveriş merkezi daha satıldı. Varlıbaş Trabzon AVM’yi Rubenis Gayrimenkul Yatırım A.Ş. satın aldı. Hasan İpek’in sahibi olduğu Rubenis, yenileme yatırımı yapacağı alışveriş merkezinin adını Rubenis AVM olarak değiştirecek.
Bu noktada sektörle ilgili birkaç hatırlatma yapmak istiyorum. Bilindiği gibi son dönemde birçok alışveriş merkezi bankalara geçti. Örneğin Malatya Makro AVM Şekerbank, Park Adana Yapı Kredi bünyesine geçti. Pasifik İnşaat, 412 milyon TL borcu karşılığında Ankara’daki Next Level alışveriş merkezini varlık-borç takasıyla Ziraat Bankası’na sattı. İstanbul’da Kiler Grubu’nun hayata geçirdiği Sapphire Halkbank’ın mülkiyetine geçti. Tahincioğlu da gayrimenkul geliştirmede mevcut ve yeni projeleri finanse etmek amacıyla 2021 başında İstanbul Ataşehir’deki Palladium’u Ak Portföy Yönetimi A.Ş. Dördüncü Gayrimenkul Yatırım Fonu’na sattı.
Danimarkalı JYSK Türkiye’ye geliyor
Türkiye’de ev geliştirme perakendeciliği diye adlandırılan sektöre IKEA’dan sonra ikinci İskandinav markası geliyor. 50 ülkede 3 binin üzerinde mağazası ve 28 binin üzerinde çalışanı olan Danimarkalı JYSK, Türkiye’deki ilk mağazasını Nisan 2023’te açmaya hazırlanıyor. Nisan ayındaki açılıştan 4-6 hafta sonra iki mağaza daha açılması planlanıyor. Lars Larsen’in 1979 yılında açtığı ilk mağazayla temelini attığı JYSK, Türkiye’de ekibini kurmaya başladı. Bulgaristan’daki dağıtım merkezi avantajını kullanmayı planlayan JYSK, İstanbul ve çevresindeki alışveriş merkezleriyle de temasa geçmeye başladı. Şirketin Türkiye’de 50-60 mağazalık bir potansiyel gördüğü ve bu yönde planlama yaptığı belirtiliyor.
JYSK’nın Türkiye’ye geleceğini öğrendiğimde web sitelerini inceledim. En son açıklanan faaliyet raporlarında kocaman bir Türk bayrağının olduğu sayfada Türkiye’de mağaza açılacağı anlatılıyor. Şirketin CEO’su ve Başkanı Jan Bøgh, aynı raporda Türkiye’nin 82 milyon nüfusuyla kendileri için önemli fırsatlara sahip olduğuna dikkat çekiyor.
‘Ülkenin geleceğini parlak görüyoruz’
Şirketin genişlemeden sorumlu direktörü Mikael Albæk Kristensen raporda Türkiye ile ilgili pazar araştırması yaptıklarını, İskandinav stillerinin kendileri için bir avantaj olduğunu ve rakiplerinden tamamen farklı ürün yelpazesiyle Türk tüketicisine ulaşacaklarını söylüyor. Kristensen, son dönemdeki ekonomik zorluklara rağmen Türkiye’nin geleceğinin parlak olduğuna inandıklarını ve yatırım kararı aldıklarını, bunun harika bir yolculuk olacağını da vurguluyor. Danimarkalı JYSK’nın en büyük rakiplerinden biri İsveçli IKEA olacak. Türkiye’deki ilk mağazasını 2005 yılında Ümraniye’de açan IKEA, hali hazırda İstanbul’da 3, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya’da birer olmak üzere 7 mağazayla hizmet veriyor.