Girişimcilik ekosisteminin temel taşlarından: Kuluçka merkezleri…

Genç ve yeni girişimlerin en zor ve en kırılgan dönemi olan başlangıç aşamasında ofis, ekipman ve altyapı hizmetleri ile desteklendiği ve bununla birlikte katma değerli hizmetler ile hayatta kalmalarını ve devamında ise güçlenerek büyümelerini desteklemek amacıyla tüm hizmetlerin bir çatı altında toplandığı yapılar “Kuluçka Merkezi” olarak tanımlanıyor.

Kuluçka Merkezi dilimize ‘incubator’ kelimesinden çevrilmiştir.

Dünyada ilk özel kuluçka programı 1959 yılında ABD'de kurulmuştur.

Daha sonra kamuda ve üniversitelerde bu konuda insiyatif almaya başlamıştır.

İlk kamu kuluçka programı da yine1964 yılında ABD'nin Philadelphia eyaletinde hayata geçmiştir (Lewis, 2001; Campbell ve Allen, 1987).

Kuluçka programlarının tarihi üniversiteden sanayiye teknoloji aktarımının önem kazanmaya başladığı 1950’li yıllara uzanmaktadır.

İlk kurulduğu yıllardan bu yana kuluçka kavramı zamanın ihtiyaçlarına ve bölgesel, ulusal ihtiyaçlara göre evrim geçirmiş ve farklılaşmıştır.

 İlk ortaya çıktıkları yıllarda kuluçkalar ortak ofis alanları ve hizmetler sağlayan kurumlarken daha sonra bu durum yavaş yavaş değişmeye başlamıştır.

 Kuluçka kavramı için tam ve kesin olarak kabul edilmiş bir tanım olmamakla birlikte, birçok çalışma kuluçka programlarının sadece paylaşılan ofis alanlarından ve ortak kullanılan hizmetlerden ibaret olmadığını vurgulamaktadır.

Ülkemizde her geçen gün artan girişimci sayısına bağlı olarak artış gösteren ve girişimcilik ekosisteminin temel taşlarından olan kuluçka merkezleri de ülkemizde niceliksel olarak artış göstermektedir.

Kuluçka merkezleri özel yatırımcılar tarafından kurulabileceği gibi akademik veya üniversite bünyesindeki teknoparklarda veya araştırma parklarında da kurulabilir.

Kuluçka merkezleri, farklı amaçlarla kurulabilir.

Kar amacı elde etmek veya araştırma geliştirme faaliyetlerinin paylaşılarak yeni ürün ve teknolojiler geliştirilmesi amacıyla veya istihdam yaratarak ekonomik kalkınmayı desteklemek gibi.

 Dolayısıyla bir kuluçka merkezi tarafından girişimcilere sunulan fırsatlar genellikle merkezin kuruluş misyonu ve hedefleri ile bağlantılıdır.

Startuplar…

Startup; problemlere çözüm, ihtiyaçlara cevap üretebilmek için tüm teknolojik imkânları kullanan ve kapsamlı ar-ge çalışmaları ile fikir, ürün ya da hizmet geliştiren girişimlere verilen bir isimdir.

 Türkçe karşılık olarak “girişim” ve “yeni girişim” gibi öneriler mevcut fakat bu tabirler, startup ile girişimciliğin karıştırılmasına sebebiyet verebildiği için çoğunlukla İngilizce hâli kullanılır.

Startup kurucuları, toplumun ihtiyacı olan alanlarda işlerini genişletmeyi ve geliştirmeyi hedeflerler. Startuplar, halka arz veya yatırım yoluyla gelişirler.

Her Startup farklı niş alanlara dayanmaktadır.

Bunların ortak özelliği ölçeklendirilebilir bir iş modeline sahip olmalarıdır.

Startup’lar kuluçka merkezlerinde genellikle 6 ila 12 ay arasında kalır ve bu sürede sekretarya ve temel ofis masrafları gibi masraflardan kaçınmış olurlar.

Ülkemizde birçok başarılı startup bulunmaktadır.

Örneğin; Getir , İnsider , Vivense , Peak Games , Armut, Picus , Paraşüt, İyzico.

Hangi aşamadaki girişimler kuluçka merkezlerinden yararlanabilir?

Kuluçka merkezlerinin destek almak isteyen farklı aşamalardan girişimcilerin ihtiyaçlarına yönelik farklı programları bulunur, bu sayede her aşamadan girişimci kendisine uygun programa başvurarak kuluçka merkezlerinden yararlanabilir.

Örneğin;

Girişimci olmak isteyen veya değer önerisi aşamasındaki fikrini (UVP) iş modeline dönüştürmek isteyen girişimciler,

Halihazırda bulunan iş fikrini modelleyip ürüne dönüştürmüş (MVP) müşteri ve yatırımcıyla buluşmak isteyen girişimciler,

İlk satışını yapmış, yatırımcılarla eşleşme aşamasında (PoC) olan girişimciler,

Yatırım almış ve girişimleri ölçekleme aşamasında olan girişimciler kuluçka merkezlerinin kendileri için uygun programlarından faydalanabilirler.

Girişimciler kuluçka merkezlerine nasıl girebilirler?

Herhangi bir girişim fikrine sahip her girişimci adayı kuluçka merkezlerine başvurabilir.

Yapması gereken başvurmak istediği kuluçka merkezinin  etkinliklerini ve başvuru zamanlarını takip etmektir .

Başvurmadan önce bir iş planı hazırlanmalıdır.

İş planı, programın kabul kriterlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemek için kuluçka merkezi tarafından incelenir.

Kuluçka merkezleri, potansiyel startupları dikkatlice incelemek durumundalar çünkü kuluçka merkezlerinin ofis alanları, mali kaynakları vb. kısıtlıdır.

Bu yüzden başarı şansı en yüksek olan startupları seçmeye çalışırlar.

Kuluçka merkezlerinin  sağladığı olanaklar

- E-posta servisleri

- Bulut sunucu

- Ödeme altyapısı

- Ofis

- Mentorluk, eğitim ve danışmanlık

- Çay, kahve ve atıştırmalık

- Tanıtım

- İş ve yatırımcı ağı

Kuluçka merkezlerinin girişimlere ve girişimcilere kattığı diğer önemli nokta ise teknoloji transferidir.

Kuluçka girişimcisi

“Kuluçka Girişimcisi” tanımı 4691 sayılı Kanun’a olduğu gibi Yönetmeliğe de eklenmiş olup, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri fiziki alanlarında yer alan kuluçka merkezlerinin, bölge alanları dışında ihtiyaç duyulan diğer alanlarda da oluşturulabileceği ve bu merkezlerde yer alan girişimcilerin destek, teşvik ve muafiyetlerden yararlanabileceği hüküm altına alınmıştır.

Yönetmeliğin 15. maddesi kapsamında Kuluçka firması tanımı netleştirilmiş ve teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri tarafından yürütülen girişimcilik programlarına katılarak şirketleşen veya Ar-Ge, teknolojik yenilik, yazılım ve tasarım faaliyetlerinde bulunan, en fazla üç yıllık, proje sahibi işletmeler olarak, kuluçka merkezlerinde yer alan girişimciler olarak tanımlanmıştır.

Ayrıca, bölge alanları dışında açılan kuluçka merkezlerinde yer alacak kuluçka girişimcisinin personel sayısının 10 kişiden az olması ve bu işletmelerde son üç yıl içerisinde kurulmuş teknoloji tabanlı işletme olması şartı aranacağı da Yönetmelik ile belirlenmiştir.

Ayrıca, aynı maddede iş fikri ya da hayata geçirmek istediği bir projesi olan ve henüz gelir ve kurumlar vergisine tabi bir işletme kurmamış girişimcinin ön kuluçka programına tabi tutabilmesi ve kuluçka merkezinde yer tahsisi yapılabilmesi için süre 18 ay ile sınırlandırılmıştır.

Geçen haftaki Teknoloji Bölgeleri yazımdan sonra Girişimcilik ekosisteminin temel taşlarından

” Kuluçka merkezleri”ne ilişkin açık kaynaklardan derlediğim bilgiler özetle bunlar…