Hüseyin Cahit: Gazeteci, sürgün, mahkum
Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde milletvekilliği yapan, defalarca tutuklanan, sürgün edilen, Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın’ın 83 yıllık yaşamı birçok dersler içeriyor.
Hüseyin Cahit Yalçın, 1875’de Balıkesir’de, Ali Rıza ve Fatma Nezihe çiftinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Mektebi Mülkiye’de yüksek öğrenim gördü.
Okulu bitirince 1901 yılına kadar Maarif Vekaletinde çalıştı. Vefa ve Mercan Lisesi’nde öğretmenlik ve idarecilik yaptı. Tevfik Fikret’in Serveti Fünun yönetiminden ayrılmasının ardından derginin yönetimini üstlendi. 1908’de Tevfik Fikret’le Tanin gazetesini çıkardı. 1908 seçimlerde İstanbul milletvekili oldu. 31 Mart Vakası sırasında öldürülmek istendi. Kendisi sanılarak Lazkiye milletvekili Arslan Bey öldürülünce, Rus Elçiliği’nin yardımıyla Romanya’ya kaçtı. 5. Reşat’ın tahta çıkmasının ardından yurda dönüp Tanin’i çıkarmayı sürdürdü. 1912’de İttihatçı Hükümete yönelttiği eleştiriler nedeniyle gazetesi kapatıldı, bu kez Viyana’ya kaçtı. 1913’te döndü, gelen baskılara dayanamayıp 1914‘de gazeteyi sattı.
İstanbul’un işgali sırasında İngilizler tarafından tutuklanıp 1918’de Malta’ya sürgün edildi. 1921’de İstanbul’a döndü. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Atatürk ve İnönü’ye eleştiriler yöneltti. İstiklal Mahkemelerinde yargılanıp üç kez tutuklandı. 1925’de ömür boyu sürgün ile cezalandırıldı. Bir yıl sonra kanun değişikliği ile cezası son buldu. 1933’te Fikir Hareketleri dergisini çıkardı. Atatürk’ün ölümünün ardından İnönü’nün çağrısıyla politikaya ve gazeteciliğe geri döndü. 1939-1950 yılları arasında milletvekilliği yaptı. 1948’de Ulus Gazetesinde başyazar oldu. İlk iktidarı döneminde yazılarında Demokrat Parti’ye sert eleştiriler yöneltti. 1954 yılında 79 yaşındayken tutuklanıp 26 ay ceza aldı. Yoğun eleştiriler üstüne Cumhurbaşkanı Bayar’ın aff ıyla serbest kaldı. 1957 seçimlerinde aday oldu. Fakat seçim öncesi zatürre hastalığı nedeniyle 83 yaşında vefat etti.
Hüseyin Cahit, Piere Loti ve Anatole France’dan çeviriler yapmıştır. Hitler’in ‘Kavgam‘ını çevirip yayınlamıştır.
Çok yönlü mücadeleci kişiliğiyle iz bırakan Hüseyin Çahit Yalçın’ı saygıyla anıyorum…
GÜNÜN SÖZÜ:
Saldırgan Putin, ölen siviller, çaresiz Avrupa, Ukranya saldırısının özeti oluyor.