Ortak geleceğimiz
Amazon Ormanları gezegenimizin akciğeri. Bu akciğer 21. yy’da son 23 yılda nefes alma kapasitesini %6.7 yitirdi. Rakamlandırırsak, 9 milyon hektar alan içinden 282 bin km2 yitip gitti. Burada yasa dışı madencilik yapan 20 bin maden ocağı var. Alanlarını genişlettikleri kadar maden çıkarabiliyorlar, olay bu kadar basit.
“Ortak Geleceğimiz”i Amazon Ormanları üstünden gözlemek çok kolay…. Amazon’lar yüzyılımızın başında kurtulur gibiydi. Geçen döneminde Brezilya Devlet Başkanı Lula, 1.2 Milyar dolarlık bir “Amazon Fonu” oluşturdu. 2004-2012 döneminde ormansızlaştırma hali %80 azaldı. Derken, Bolsonaro adlı hak/hukuk tanımaz kişi devlet başkanı oldu. İlk işlerinden biri “Amazon Ormanını Yakanlar Affını” çıkarmak oldu. Yasal olmayan maden ocaklarının hepsi affa uğradı. Bununla kalmadı, bu ocaklarda çalışan 300 bin insana gün doğdu. Yazar Araujo, “Master of the Lost Land” adlı eserinde yangınlar ve yasa tanımamazlıktan oluşan bir “çifte lav”dan söz eder. Bu “çifte lav” bu afla yeniden köpürür oldu. Oysa bildik eski bir kural var: Yakılan ormanın yarattığı sosyal maliyet, kazancın 30 katı ve giden orman yerine gelmiyor…
Düne dek ormanları CO2 emisyonunu emmesi ile önemserdik. Oysa yeni araştırmalar ormanların yaklaşık 50 bin yıl önce donmuş ‘’zombi virüsler’’i barındırdığını ortaya çıkardı. ‘’Viruses’’ adlı derginin Şubat sayısında bu zombi virüslerin iklim değişikliğiyle oluşan erimeyle yeniden ortaya çıkabileceğini belirledi. Sibirya’da donmuş toprağın çözülmesi sonrası ren geyiklerinde görülen şarbon hastalığı buna bir kanıt. Donmuş tabaka olan permafrost alanlarda çözülme sürecinin hızlanması bu bulaşıcı virüslerin ortaya çıkışını hızlandıracak özellik taşıyor.
Ormansızlaştırmayı önleme yolunda toplu fon ve hibelerin sınırlı bir etkisi var. Paraların büyük bir kısmının alıcı ülkenin merkezlerinde ve bürokrasi eliyle çar-çur olduğu biliniyor. Bu bölgelerde yaşayan insanların desteklenmesi çok anlamlı. Buysa büyük fonlardan çok sürekli küçük destekler ve eylemler gerektiriyor. İkincisi, gelişmiş dünyanın peyderpey yürürlüğe soktuğu karbon vergilerini buraya aktaracak mekanizmaların kurulması gerek. Bu konuda BM‘nin yapacağı “hakemlik” çok önemli.
Geleceğimize “ortak” olarak bakmadan, çıkış yolunun olmadığını hissetmemiz gerekiyor.
Günün sözü : Startup’çıları desteklemekle ünlü ABD’li SVB Bankası’nın iflası, krizlerde oluşan “donuk para”ların para etmediğini ortaya çıkardı.