Ş. S. Aydemir: Yazar, düşünce insanı ve bir inkılapçı..
Düşünce insanı, inkılapçı, çok sayıda eserin yazarı Şevket Süreyya Aydemir’e yakından bakmak…. Anısı önünde saygıyla eğiliyorum…
Şevket Süreyya Aydemir, 1897’de Balkan göçmeni yoksul bir ailenin çocuğu olarak Edirne’de dünyaya geldi. Annesi Şaziye hanım aydın bir kişiydi, oğluna okuma yazmayı öğretti. Edirne işgali sırasında katliam korkusuyla İstanbul’a gönderilen çocuklar arasında yer aldı. Kuleli Askeri Lisesine kaydoldu. Edirne’nin geri alınmasıyla babası, oğlunun asker olmasını istemediği için onu geri çağırdı, Öğretmen Okuluna girdi, Turancı görüşlere ilgi duydu. İki ağabeyini savaşlarda kaybettiği için gönüllü olarak Birinci Dünya savaşına katıldı.
Azerbaycan’ın öğretmen talebiyle, 1919-20’de bu ülkede öğretmen oldu. Turancı düşüncelerini terk etti. Bakü’de toplanan Doğu Halkları Kurultayına delege olarak katıldı. Türkiye Gizli Komünist Fırkasının kongresinde delege oldu ve sonra Türkiye Komünist Partisine katıldı.
Şevket Süreyya, merak ettiği ideolojiyi öğrenmek için yurda dönmek yerine Moskova’ya gitti. Türkiye’den birçok öğrencinin eğitim gördüğü Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi’nde ekonomi eğitimi gördü. 1923 yılında yurda dönüp ‘’Aydınlık’’ dergisinde yazılar yazdı. 1924’te Saddettin Celâl (Anter) ile birlikte ‘’Lenin ve Leninizm’’ kitabını yazdı.
1925’te TKP’nin 3. Kongresinde 7 kişilik Merkez Komitesine girdi. Aynı yıl TKP tutuklaması sonrası Ankara Sıkıyönetim Mahkemesinde 10 yıl hapse mahkum oldu. İki yıl sonra 29 Ekim 1927 affıyla hapisten çıktı ama yeniden tutuklandı. Yargılama sonunda beraat etti. Beraat sonrası Marksist siyasi çizgisinden ayrılıp, Kemalizmi benimsedi.
1928 yılında bürokrat olarak çalışmaya başladı. Yüksek Teknik Öğretim, Ankara Belediyesi, İktisat Bakanlığı ve Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’nda üst düzey görevlerde bulundu.
Atatürk’ün görevlendirmesiyle 1932’de Yakup Kadri’yle genç cumhuriyetin ideolojisini oluşturmak için ünlü ‘’Kadro’’ dergisini çıkardı. Ekonomi Bakanlığının isteğiyle İsmail Hüsrev Tökin ile birlikte Türkiye’nin ilk ‘’Kalkınma Planı’’ nın hazırlığını yaptı.
Aydemir, emekliliği sonrası birçok kitap yazdı. Suyu Arayan Adam, Enver Paşa, Tek Adam, İkinci Adam, Kırmızı Mektuplar, Menderes’in Dramı, İhtilalin Mantığı gibi kitapları anlamlıdır. ‘’Suyu Arayan Adam‘’ kendisini anlatır, adeta Cumhuriyet’in öyküsüdür.
Yazar ve düşünce insanı, inkılapçı Şevket Süreya 1976’da 79 yaşında vefat etti.
Kendisini, özel olarak tanıyamamış olsam da, eserleriyle Türkiye üstünde iz bırakmış olan Şevket Süreyya Aydemir’in anısı önünde saygıyla eğiliyorum..
GÜNÜN SÖZÜ:
Kıymetli okurlarımızın DÜNYA adına Kurban Bayramı’nı kutluyorum.