Şakir Zümre: Savunma sanayiinin öncüsü

Türk sanayisinin öncü isimlerinden olan Şakir Zümre, kendi adını taşıyan, içi ateş tuğlalı dört köşe sobalarla bir dönem neredeyse tüm Türkiye’yi ısıttı. Onun girişim öyküsü Cumhuriyet öncesinde başlayıp, 2. Dünya Savaşı’nda bomba üretimiyle devam etti…

Şakir Zümre adını bugün kaç kişi hatırlar? Belli bir yaştan yukarı olanların aklına evlerindeki kunt sobaların üzerindeki marka gelir. Şakir Zümre, soba üretiminden önce savunma sanayi alanında üretim yapmış, öncü özel sektör temsilcilerinden birisidir.

1885 yılında Bulgaristan’ın Varna kentinde dünyaya gelir. Varlıklı bir ailenin çocuğu olarak 1908’de Cenevre Hukuk Fakültesi’nden mezun olur. Jön Türk hareketinde yer alarak ilk siyasal girişimlerinde bulunur. Bulgaristan’ın Osmanlı egemenliğinden çıkmasından sonra, 1913-1919 döneminde Bulgar Parlamentosu’nda görev alır. Sofya’da askeri ateşe olan genç Osmanlı subayı Mustafa Kemal ile dostlukları bu dönemde başlar.

Şakir Zümre’yi daha sonra ulusal kurtuluş mücadelesi saflarında görürüz. Sanayici olarak ilk girişimi bu dönemde ortaya çıkar. Ürettiği soba borularına birer şapka geçirir, bu borular mevzilere yerleştirilerek düşman pusuya düşürülür. Cumhuriyet’in kurulmasını izleyen yıllarda Şakir Zümre sanayiciliğini ilerletir. Haliç kıyısındaki Türk Sanayii Harbiye ve Madeniye Fabrikası ile Küçükköy’de Yapı ve Ateş Tuğla Fabrikası’nı kurar. Zümre, TSK’nın ihtiyaç duyduğu araç-gereci üretir. 2. Dünya Savaşı sırasında üretimi en üst düzeye çıkar. Hava ve deniz kuvvetlerine bomba üretir. Yunanistan, Mısır ve Polonya’ya ihracat yapar. Savaş sonrasında Zümre fabrikasında tarım alet ve makinaları üretmeye başlar.

Zümre, kendisinin geniş kitlelerce tanınmasına neden olan soba üretimi işine girer. İçi ateş tuğlalı dört köşe sobaları üretmeye başlar. Binlerce ev “Şakir Zümre’’ markasını taşıyan sobalarla ısınır.

Şakir Zümre, 1966 yılında vefat eder. Kurumsallaşmasını sağlayamadığı için işletmesi kendisinden sonra üretime devam etmez ve kapanır. Böylece bir dönem siyaset ve savunma sanayii ve ekonomi sahnesinde önemli roller üslenmiş bir genç Cumhuriyet’in girişimcinin ismi tarih sahnesinde yerini alır.

GÜNÜN NOTU:
AB'nin 1 milyar Euro'luk hibe esaslı "Yeşil Mutabakat" teşviki çağrıya çıktı. Girişim dünyasının "h2020.org.tr'' sitesini ziyaret etmesini ya da İKV ile bağ kurmasını öneriyorum.