Genç Cumhuriyet’in milli girişimcisi: Nuri Demirağ

10. Yıl Marşı’ndaki “Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan” dizesinin yer almasına katkılarından dolayı Atatürk’ün Demirağ soyadını verdiği Nuri Bey, Genç Cumhuriyet’in ilk yerli girişimcilerindendi. Onun bugüne ışık tutacak öyküsünü hatırlamak önemli.

Nuri Demirağ, 1886 yılında Sivas’ın Divriği kasabasında doğup, 71 yıllık yaşamında birçok önemli yatırıma imza atmış bir iş insanı. Genç Cumhuriyet’in yerli ve milli bir girişimcisi.

3 yaşında babasını kaybeder. Rüştiye’de okurken aynı zamanda ticarete başlar. Okulu bitirdikten sonra Ziraat Bankası’nın açtığı sınavı kazanarak memur olur, geceleri okuyarak yüksek ticaret tahsilini tamamlar. 1918 yılında İstanbul’un işgaliyle memuriyetten ayrılır. Girişimciliğinin ilk adımı o güne kadar yabancıların gerçekleştirdiği sigara kağıdı üretimine girer, “Türk Zaferi” adıyla üretime başlayarak, İstanbul’dan Milli Mücadele’ye destek verir. Cumhuriyetin ilanından sonra hız kazanan altyapı yatırımları sırasında da demiryolu müteahhitliğine Samsun-Sivas demiryolu inşaatıyla başlar. Kardeşiyle beraber ilk demiryolu müteahhidi olarak Sivas-Erzurum, Afyon-Dinar demiryollarını tamamlar. 10. Yıl Marşı’ndaki “Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan” dizesinin yer almasına katkılarından dolayı 1934’te Atatürk ona Demirağ soyadını verir. 1931’de İstanbul Boğazı’na köprü önerisiyle gündeme gelir, ancak bu proje hayata geçmez. Karabük Demir Çelik, İstanbul Hal inşaatlarında görev alır.

Demirağ, Türkiye ekonomi tarihinde en çok havacılık alanında yaptıklarıyla yer alır. 1936‘da Selahattin Alan’ın çizdiği proje Türkiye’nin ilk uçağını üretir. Türk Hava Kurumu, 65 uçak sipariş eder. Yurt dışından da siparişler alır. THK’nın son bir test uçuşu istemesi sonrası Selahattin Alan, pistteki bir hendeğe düşmesi sonucu vefat eder. THK verdiği siparişleri iptal eder. Hükümet, yurt dışına satışları da yasaklayan kanun çıkarır. Nuri Demirağ, Cumhurbaşkanı İnönü’den destek isteme girişiminde bulunur. Ama mektubuna cevap bile alamaz. 1950’de uçak fabrikasını kapatır ve 1957’de de vefat eder. Genç Cumhuriyet’in bu yerli ve milli girişimcilerinin bugüne ışık tutacak öykülerini hatırlamak kanımca önemli. ..Her hafta Cuma günü bu borcu yerine getirmeye devam edeceğiz.

GÜNÜN NOTU:

Petrol üreticilerinin rüzgar enerjisi alanına giriş yapması, Airbus’ın iki katlı uçağını iptal etmesi, COVID-19 sonrasında sektörel çehrelerin çok değişeceğini gösteriyor...