İskandinav ekonomisinin dönüşüm modeli Nokia
Geçtiğimiz hafta Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ve Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) işbirliğiyle düzenlenen “Ticari Diplomasi Yolculuğu” buluşmalarının konuğu DEİK/ Türkiye-Finlandiya İş Konseyi Başkanı Halil Kulluk’tu. Finlandiya Büyükelçisi Vakur Erkul’un yanı sıra iş dünyasından da katılımların gerçekleştiği, benim de moderatörlüğünü üstlendiğim bu toplantıda sadece Finlandiya- Türkiye arasındaki ekonomik ilişkiler, fırsatlar ve yatırımlar değil Türkiye’nin model arayışını da gündeme getirdik. Hani sürekli tekrarladığımız, “Türkiye, nenden bir Güney Kore olamıyor?” sorusunu tekrar masaya yatırdık.
Bildiğiniz üzere Türkiye ile Güney Kore’nin ekonomisi yıllardır karşılaştırılır. 1960’lı yılların başında Türkiye’de kişi başı gelirin 360 dolar, bu rakamın Güney Kore’de ise 80 dolar seviyesinde olduğu dile getirilir.
Şu anda ne yazık ki aradaki fark, Güney Kore lehine, Türkiye’nin 4 katı. Kulluk ile sohbetimizde Türkiye’nin aslında Finlandiya’yı örnek almasının daha mantıklı olduğu bir kez daha ortaya çıktı.
Zira Kulluk’un ısrarla dile getirdiği konu, Finlandiya’nın son yarım asırda Finlandiya’nın hukuk, eğitim, özgüven gibi konuların dışında ekonomide de bilişim ve katma değerli ürünlere odaklanarak dünyanın en mutlu ülkesi haline geldiğiydi. Kulluk’un bir örneği OYAK’ın geçtiğimiz yıl satın aldığı zırh çeliği tesisi Miilux’tu.
Finli şirketin, diğer ülkeler gibi tonaj bakımından büyük bir üretici olmak yerine, kaliteli ve dünyanın çok az ürettiği zırh çeliği imal etmesi bir örnekti. Bir başka örnek ise Finlandiya’nın en ünlü markası Nokia oldu. Zira Nokia sadece bir şirket değil, bir dönüşüm modeliydi Finliler ve Avrupalı firmalar açısından.
Kağıt hamurundan radyoya, tuvalet kağıdından telefona
Gelin sizinle Nokia’nın bu dönüşümünü birlikte inceleyelim.
Her ne kadar cep telefonu markası olarak bilsek de Nokia, sektörün diğer oyuncuları gibi son dönemin ürettiği bir teknoloji şirketi değil aslında. Nokia’nın tarihi 156 yıl öncesine gidiyor. Maden mühendisi Fredrik Idestram tarafından 1865 yılında kurulan Finli teknoloji devi, adını da kurulduğu kent olan Finlandiya’nın Güney Batı’sında yer alan Nokia kasabasından alıyor. Bir orman sanayi işletmesi olarak kurulan ve kağıt hamuru üreten Nokia Corp, bir süre bu işinde de yeni tesisleri hayata geçirdi. Telefon ve elektriğin icadı ve yaygınlaşmaya başlamasıyla bu sektöre odaklanan Nokia, telefon ve elektrik kablolarını üretmeye başladı. Bir dönem askeri solunum maskeleri hatta tuvalet kağıdı da üreten şirket, 1970’lerde ağ ve radyo endüstrisine girmeye başladı. Radyo, telefon anahtarları, kişisel bilgisayar üretimi gerçekleştirdi. 1980’li yılların sonu ile 1990’ların başında telekom sektörüne odaklanan ve cep telefonu üretimine geçen Nokia, büyük başarılara imza atarak küresel pazarın bir dönem ilk akla gelen markası oldu. Ancak akıllı telefonların devreye girmesiyle pazardaki hakimiyetini koruyamadı ve yerini ABD’li, Güney Koreli, Çinli şirketlere devretti. Ancak yarattığı son cihazlarla o eski günlerine dönme gayretinde ve büyük adımlar atmaya başlamış durumda.
