İsrail’de Kibbutz olayı

Kibbutz, İsrail'in dünyaya ''çölde yaratılan sulak yeşil vaha'' olarak yeni yüzünü yansıtmıştı. İsrail Cumhurbaşkanı‘nın Türkiye ziyareti bağlamında bu ülkeyi var eden Kibbutz hareketi halen ne durumda?

İsrail Cumhurbaşkanı‘nın 9-10 Mart’ta yapacağı Türkiye ziyareti bağlamında bu ülkenin yapıtaşı olan ‘’Kibbutz Hareketi‘’ni değerlendirmek istiyorum.              

1910‘da ''bir arada kolektif yaşamak'' anlamına gelen ilk ''Kibbutz Hareketi‘’ oluştu.             

Ağırlığı Doğu Avrupa'dan gelen Eşkenaz Yahudilerinin oluşturduğu bu Kibbutzlar’da herkes para almadan gücüne göre çalıştı. İhtiyacı kadar üretilenden pay aldı. Para kullanılmadı. Yemeğin ortak piştiği, yatılıp kalkılan konutların sadece tahsisli olup, tapusunun verilmediği 275 Kibbutz kuruldu.            

Ülke nüfusunun %2’si olan 175.000 insan ülkede işlenen toprakların %90'ı ve tarımsal ihracatın %80'ini bu Kibbutzlar’dan gerçekleştirdi.            

1980'li yılların İsrail ekonomik krizi ve hiper enflasyon dönemi sonrası Kibbutzlar bir ''oluşum krizi'' yaşadı. 2000'li yıllarda insanlarına emeklilik ödemesi yapılamayacak konuma gelinmesi, bünyede kurulan sınai işletmelerinse artan kredi faizlerini karşılayamamasıyla ''özelleştirme'' denilen yoğun bir ''de-sosyalizasyon'' süreci başladı.          

Evler Kibbutz üyelerine satıldı, çocuklar eve çıktılar, ortak yemekhane ücretli hale geldi, temel gıda maddelerinin alındığı kooperatif paralı oldu .         

275 Kibbutz’un 200'ü özelleşti.... Ama finansal konumu çok iyi olan 60 kuruluş dönemindeki yapısını koruyor, 15'i ise karma konumda yaşıyor.            

Kibbutzlar üstünde umutla söz edilebilecek 2020’lerdeki karşılığı ''Kent Kibbutzları''.           

Küçük gruplar halinde kentlerde ortak yerleşim yerleri kiralayarak bir komün hareketi benzeri yaşam sürdüren bu hareket İsrail genelinde serpiliyor. Etkin katılım, dayanışma ve barışa dayalı ilkeleri var. Her hafta ya da ay içinde birden çok kez saatler boyu süren toplantı olmayan tartışma beraberlikleri var ve burada artık Kibbutzlar’da yapılmayan bir işi ''ideal''leri tartışıyorlar.          

Kibbutzlar İsrail'in dünyaya ''çölde yaratılan sulak yeşil vaha'' olarak yeni yüzünü yansıtmıştı. Yaşaması gerektiğine inanıyor, 9 Mart’ta ülkemizi ziyaret edecek olan İsrail Cumhurbaşkanı İsaac Herzog’a şimdiden ‘’Türkiye’ye hoş geldiniz‘’ diyorum.

GÜNÜN NOTU:

Ülke genelinde iş bırakma, direniş eylemleri, enflasyon dinamitinin yarattığı tepkiyi anlatmıyor mu?