Köy Enstitüsü'nde okuyan köylü kızı
Temmuz ayında 96 yaşında aramızdan ayrılan Köy Enstitülü Pakize Türkoğlu, Türkiye'de kızların eğitimi için çaba harcayan, eserler veren bir eğitimciydi. Saygıyla anıyorum.
Pakize Türkoğlu 1927 yılında Antalya Gazipaşa’da Göksenin yaylasında, Osmanlı döneminde İmam hatip mezunu olan Şevki Bey’in kızı olarak dünyaya geldi. Doğduğu yaylada okul yoktu. Okula çok gitmek istediğini belirtince yörenin kadınları, ”Sus, tövbe de, kız çocukları okula giderse cehennemde yanarlar” diye caydırmak isterler. Pakize bir süre sonra Alanya’dan dönen babasına, “Baba kız çocukları okula giderse cehennem de yanar mı?” diye sorar.
Babası onun okumayı çok istediğini görüp, onu yörede okulu olan bir beldedeki varlıklı akrabasının yanına gönderir. Pakize o akrabanın kızlarıyla aynı ilkokula gidip 1938'de mezun olur. Aksu Köy Enstitüsü'nün ardından Ankara Hasanoğlan Yüksek Eğitim Enstitüsü'nden 1947 yılında mezun olur, öğretmenliğe başlar. Çeşitli eğitim kurumlarında 35 yıl görev yapar. 1985’te annesinin vefatı üzerine emekliye ayrılır. Emeklilik sonrası, Ortadoğu ve Koç okullarında danışman olarak görev yapar.
Türkiye Öğretmenler Sendikası Genel Yönetim Kurulunda İstanbul delegesi olarak yer alır.
1998’de" Tonguç ve Köy Enstitüleri" eseriyle Türkiye İş Bankası Toplum ve İnsan Bilimleri Ödülü'nü kazanır.
Türkoğlu birçok yayın organında eğitim ve kültür üzerine makaleler yayınladı. "Kızlar da Yanmaz", "Kimseli Kimsesiz" ve "Kısa Süren Hasat/Köy Enstitülerinde Öğrenci Olmak" isimli kitapları kaleme aldı. Türkoğlu uzun eğitimcilik yaşamında hep kızların eğitimlerine dönük pozitif ayrımcı bir tutum içerisinde oldu, onları korudu.
Türkoğlu, 25 Temmuz 2023’te 96 yaşında vefat etti.
Ben, bu köy enstitülü eğitimciyi Ant dergisine makalesini getirdiğinde, 1960'lı yılların sonunda tanıdım. Kendisini, sevgi, hürmet ve rahmetle anıyorum...
GÜNÜN NOTU:
Bugün TÜSİAD’taki toplantıda rahmetli Güngör Uras anılacak. Ben de Güngör Ağabey’i saygıyla anıyorum.