Rusya’sız Avrupa
Rusya Türkiye’nin turizmdeki belirleyici pazarı. Avrupa’nın da havayolu ulaşımındaki en büyük pazarıdır. Başta Almanya olmak üzere birçok ülke de enerjide Rusya’ya bağımlı, birçok ülke temel gıda maddesi buğdayı Rusya’dan ithal ediyor. Bu birkaç başlık bile Rusya-Avrupa ilişkilerini anlatmaya yeter. Son yıllarda birçok konunun Avrasya temelinde konuşulması da ilişkilerin siyasal boyutunun ifadesidir. Durum bu iken Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını cezalandırmak için bu ülkeye günümüzün en büyük yaptırımlarını uygulamak gerçekçi değil. Yaptırımlar, uygulandığı ülkeyi zora sokuyor, ama o ülkeyi çökertemiyor. Bu durum bugünkü haliyle Rusya için de geçerlidir. Bu işin bir yanı. Öte yandan yaptırımların onu koyan ülkeleri vurmaya başladığı da bir başka gerçek. Avrupa merkezli uçak kiralama ve sigorta şirketleri yaptırım kararı gereği Rusya’ya kiralanmış olan 777 uçağı geri çağıracak. Uçak kiralama (leasing) şirketi AirCap Rusya'daki uçaklarının toplam 2.4 milyar dolar değerinde olduğunu açıkladı. Swift yasağı uygulamasının ne kadar devam edeceği belirsiz olduğu için uçak kiralama şirketleri zor durumda. Sigorta şirketleri Rusya hava sahasını kullanan uçakları sigorta etmeyeceğini söylüyor.
Uçaklar yalnız iç hatlarda uçsa bile gereksinim duyacakları yedek parçaları alamıyor. Havacılık alanında faaliyet gösteren şirketler bu duruma katlanamaz, zincirleme ifl aslar yaşanır. Yaptırımların Rus oligarklara yönelik boyutu kapsamında günümüzde Avrupa seyahat pazarının en büyük grubu TUI’nin yüzde 34’üne sahip, en büyük ortağı Rus Aleksey Mordaşov’u da kapsaması üzerine Mordaşov’un grubun Denetim Kurulu’ndan çekilip hisselerini Virgin adalarında bir şirkete devretmesiyle TUI İspanya, Yunanistan, Türkiye ve diğer ülkelerde otellere yapması gereken ödemeleri yapamaz duruma geldi. Çünkü şirketin nakit akışın Rus Mordaşov sağlıyordu.
Yani yaptırımlar bu kararı alan ülkeleri de vuruyor.
Onun için diyoruz ki Avrupa’sız Rusya, Rusya’sız da Avrupa olmaz. İçine girilen yeni dünya düzeninin Avrasya temelinde yükselmesi de bunun ifadesidir.
Bu noktada İngiltere’nin tutumu dikkat çekiyor.
Yaptırımlarla havacılık alanında ortaya çıkan kaosa bir çözüm bulmak için Rusya ve Türkiye’de hem kamu yönetimleri hem de sektör kuruluşları ve firmalar bazında yoğun çalışmalar yapılıyor. Bulunan her yol ve geliştirilen her formül İngiltere hükümetinin uçak kiralama ve sigorta şirketlerine baskısı ile karşı karşıya kalıyor. Ukrayna olayında genel olarak en sert tavrı takınan İngiltere’nin bu noktada da tavrı Avrupa ülkelerinden farklı. İngiltere’nin derdi ne ise O’nun sorunu. Ama çıplak gerçek Avrupa’sız Rusya, Rusya’sız Avrupa’nın da olmayacağıdır. Ukrayna olayının Türkiye’de turizme yansımaları tartışılırken doğacak boşluk ve meydana gelecek açığın Almanya ve diğer Avrupa ülkeleri ile dengelenebileceği gibi söylemlerin ciddiye bile alınacak yanı yok.