Şeker sanayinin kurucusu Nuri Şeker

Şeker, 19. Yüzyıl’da Osmanlı ticaretinin en önemli ithal ürünü… İthal edilemediğinde karaborsaya düşüyor. Cumhuriyet’in ilk girişimcilerinden olan Nuri Şeker, Türkiye’nin ilk şeker fabrikasını 10 bin çiftçiden topladığı küçük sermayelerle kurdu.. İşte öyküsü...

“Cumhuriyetin ilk sanayi kuruluşu hangisidir?” sorusunun yanıtı Nuri Şeker’in çok ortaklı “Uşak Şeker Fabrikası”dır.

Şeker, 19. Yüzyıl’da Osmanlı ticaretinde en önemli ithal ürünüdür. Parasızlık veya savaş gibi nedenlerle ithal edilemediğinde karaborsaya düşmektedir. Birinci Dünya Savaşı döneminde karaborsaya düşen şekeri bulamayan halk şeker ihtiyacını, pekmez, bal ve kuru üzümle gidermiştir.

Şeker üretimi Cumhuriyet’in ilanından sonra yerli ve milli girişimci Nuri Şeker’in girişimiyle hayata geçmiştir. Bu öncü girişimi nedeniyle “Şeker” soyadını almıştır. 1850’lerde Uşak’ın Kalfa köyünde doğan Nuri Şeker, Avrupa’dan getirttiği pancar tohumlarını Uşak köylerinde ektirerek pancar yetiştirmiştir.

Nuri Şeker, köylüleri ve Uşak halkını pancardan şeker üretilebileceğine ikna ederek, 1923 yılında 10 bin ortaktan küçük küçük paralar toplar. 600 bin lira sermayeyle Uşak Terakki Ziraat T.AŞ’yi kurar. Fabrikanın temeli 6 Kasım 1925’te atılır, yurt dışına makineler ısmarlanır. Ancak bu sermaye, girişimin başarıya ulaşması için yeterli değildir. Bu noktadan sonra da Sümerbank’a dönüşecek olan Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası’nın yüzde 30 katılımıyla girişimini sürdürür.

Nihayet Uşak Şeker Fabrikası’nı 17 Aralık 1927’de işletmeye açar ve şeker üretimini başlatır. Bu fabrikayı aynı yıl Alpullu, 1934’te açılan Eskişehir fabrikaları izler.

Genç Cumhuriyet girişimcisi, Anadolu insanı Nuri Şeker’in çabasıyla temelleri atılan şeker sanayii, Cumhuriyet’in öncü sanayi dalı olur. Bununla kalmaz, dönem itibariyle kendi kendine yeten bir ekonomi yaratmanın amacını yansıtır. Önemli bir ithalat kalemi olan şeker ülke içinde üretilir. O günden bugüne gelindiğinde ise pancar üreticisi çiftçiler genelde kendi kaderlerine terk edilirken, fabrikalar da bir bir özelleştirilerek, yeni bir dönem başlamış olur. Büyük ve öncü girişimci Nuri Şeker! Ülkünü yüceltmek yerine, ne yazık ki şeker fabrikalarını sattık.

Ruhun şad olsun...

GÜNÜN SÖZÜ:
1994-2017 döneminde dünyamızda 28 trilyon ton buzul eridi. En büyük erime petrol alanı yapılan Kuzey kutbunda yaşanıyor. İnsanlık bir tercih yapmak zorunda...