Türk tekstilinden Belgrad seferi

Bulgaristan’da otomotiv, Romanya’da beyaz eşya, Karadağ’da lojistik ve çelik, Hırvatistan’da turizm, Sırbistan’da ise tekstil. Türk firmalarının Avrupa’nın doğusunda kurduğu üretim tesisleri ülkelere göre değişiklik gösteriyor. Çünkü her birinin iş alışkanlıkları ve yerel destekleri birbirinden farklı.

Türk şirketlerinin Sırbistan’da kurduğu tekstil fabrikaları bu konuya iyi bir örnek. Jeanci, Birleşik Tekstil, Aster, Tibet Moda, Tay Group gibi öncü firmalarının yer aldığı Sırbistan’a son giden şirket Mel Tekstil oldu. Otomobil kılıfı üreten Türk şirketi Mel Tekstil, Sırbistan’ın Vojvodina bölgesinde 14 bin kişinin yaşadığı Kovin kasabasında üretim tesisi kuracak. Sırbistan Başbakanı Ana Brnabiç, Mel’in ilk etapta 100 kişiye istihdam yaratacağını dile getirdi. Fabrikanın ikinci fazda bu sayıyı 300’e çıkaracağını ifade eden Brnabiç, “Müzakereler tamamlandı” dedi.

Asgari ücrette Türkiye’den düşük

Sırbistan’da brüt asgari ücret 343 euro, yani 2 bin 258 TL. Türkiye’de ise bu rakam 440 euro yani 2 bin 943 TL. Sırbistan bu rakamla Karadağ, Bulgaristan ve Arnavutluk’un ardından Avrupa’daki en düşük ücrete sahip. Sırbistan’da ayrıca 5 milyon euronun üzerinde yatırım yapana yüzde 30 nakit iadesi ve diğer teşvikler sunuluyor. Bu da Türk şirketlerini Avrupa’nın göbeğine yatırım yapmaya yönlendiriyor. Sırbistan yolunu ilk açan şirket Türk firması; Jeanci Tekstil, Leskovac şehrinde yatırıma 2010’da adım attı. Buradan İtalya başta olmak üzere Avrupa’ya ihracat gerçekleştiren Jeanci, 10 milyon eurodan fazla yatırım yaptı ve şu anda binden fazla kişiye de istihdam sağlıyor. Jeanci Krupanj şehrinde de bir üretim tesisi açtı ve 150 kişiye iş imkanı verdi. Jeanci’nin ardından irili ufaklı birkaç Türk firma da küçük küçük üretim tesislerini hizmete aldı.

Aster ve Tibet moda ilk gidenler

Jeanci’nin açtığı yatırım yolu İstanbul merkezli Aster Tekstil ve Tibet Moda firmaları tarafından genişletildi. Aster Tekstil, ülkenin güneyindeki Niş kentinde 2 milyon eurosu devlet desteği olmak üzere toplam 8 milyon euroluk yatırımla yeni bir tesis kurdu. Tesisin tüm fazları tamamlandığında 2 bin kişinin çalışması planlanıyor. Yaklaşık 30 yıllık bir geçmişi olan Tibet Moda ise Sırbistan’ın Cuprija kentinde eski bir yapı üzerine yeni bir tesis kurdu. Fabrika için ilk planda yaklaşık 5 milyon euroluk yatırım yapma kararı aldı. Tibet Moda’nın hedefi 2017’de 200’le başlayan istihdamı tüm fazlar tamamlandığında ise 1.000’e ulaştırmak. Şu anda Sırbistan’daki fabrikada çalışan sayısı 450’nin üzerinde.

Birleşik Tekstil 200 kişilik tesis kurdu

Türkiye’de İstanbul ve Yozgat’ta bulunan iki fabrikasında 400’ün üzerinde bir istihdamla dış giyim üretimi yapan Birleşik Tekstil, Sırbistan’ın Lazarevaç bölgesinde atıl durumdaki Beko adlı yerel bir üreticiye ait fabrikayı satın aldı. Ülkedeki faaliyetleri United Textiles adıyla başlayan Birleşik Tekstil’in 200 çalışanı var.

Mesut Toprak’tan 35 milyon euroluk fabrika

Türkiye’de tekstil denilince akla gelen ilk firmalardan olan Tay Group, Mısır ve Cezayir yatırımlarının ardından dümeni Balkanlara kırmış, grup şirketlerinden Taypa, 2017’de Sırbistan Hükümeti ile yatırım anlaşmasını imzalamıştı. Tay Group Sırbistan›ın Kraljevo şehrinde 35 milyon euroluk yatırımla hazır giyim ve konfeksiyon fabrikası kurdu. Fabrikada 2 bin 500 kişi çalışıyor.