İnşaat mühendisimiz çok ama sismik izolasyonu bileni yok
Yaşanan depremler sismik izolasyon yöntemi ve izolatörler yeniden gündeme geldi. Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ) İnşaat Mühendisliği Öğretim Üyesi ve ESQUAKE Sismik İzolatör Test Laboratuvarı Müdürü Prof.Dr. Gökhan Özdemir ile konuştuk.
ESQUAKE, dünyanın sayılı 5 bağımsız laboratuvarlarından biri. Türkiye’de ilk ve tek. Kuruluşunda Prof. Dr. Naci Gündoğan ve Rektör Prof. Dr. Adnan Özcan’ın katkıları var. Yerli ve ithal izolatörler burada test ediliyor. Özdemir’e sismik izolatörün bir kurtarıcı olup olmadığını ve bu teknolojinin uygulamasında dikkat edilmesi gerekenleri sorduk. Özdemir, “Deprem sonrası sismik izolasyon furyası oldu. Bir kurtarıcı olarak görüldü ama değil. Mevcut yapılar ve yeni yapılacak binalarda kullanılabilir ancak binaların mevcut yönetmeliğe uygun yapılmış ya da yapılması gerekiyor, zemin sağlamlığı ön şartıyla. Binalarımız yönetmeliğe uygun yapılmadığı için çöküyor. Şartnameye göre yapılmamış depreme dayanıksız binalarda izolatörün binayı kurtarıcı bir aktör olduğunu düşünürsek büyük hata yaparız. Zeminin kötü olduğu yerlerde izolasyondan kaçınılmalı. Tek başına kurtarıcı olamaz. Ama bu oraya yapılmaz anlamına da gelmez. Zemin güçlendirilebilir. Yönetmeliğe uygun yapılacaklar için şüphesiz kurtarıcı bir sistem. Mevcut bir yapının dünyadaki en büyük sismik izolatörlü güçlendirmesi, Marmara Başıbüyük Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde 800’den fazla izolatör tek tek her bir kolonun altı kesilip güçlendirilerek yapıldı. Eskişehir Şehir Hastanesi’nde yaklaşık 1000 tane sismik izolatör var. Dünya rekoru bizde” dedi.
“İzolatörlerin yapılara uygulamasındaki en önemli zorluk, bu alanda yetişmiş, tasarım ve gözetim belgesine sahip mühendis sayısının azlığı” diyen Özdemir, şöyle konuştu: “Sismik izolasyon uygulanacak binaların tasarımı ve inşaat kontrolleri mutlaka bu uzmanlar tarafından yapılmalı. Deprem bölgesinde ve deprem riski taşıyan bölgelerde yapılacak projeler için ihtiyaç duyulan mühendisleri hızla yetiştirmeliyiz. ESTÜ’nün bu mühendislik dalında önemli bir işlevi var. Dünya standartlarında bir eğitim veriyor. Lisans ve doktora seviyesinde araştırmalar yapan mühendislerimize olan talep artıyor. ESQUAKE, test ve Ar-Ge yapan aynı zamanda uzman yetiştiren bir merkez. ESTÜ ve ESQUAKE, bu alanda Türkiye’nin nitelikli eğitim, test, Ar-Ge ve üretim ekosisteminin Eskişehir’de kurulmasına öncülük edebilir.”